هیچ کس در حاشیه تلویزیون نمی‌نشیند تا خوب بتواند تلویزیون ببیند. همه به صورت فشرده و دو زانو نشسته‌اند و یک چشم به تبلیغات شبکه 2 دارند و یک دست در دیس پلو.

«جواهری در قصر» شروع می‌شود. صدا تا آخر زیاد می‌شود. پدر بزرگ بهت زده، نوه‌های ساکت شده و مسحورش را می‌بیند و بدو‌بیراهی نثار تلویزیون می‌کند. کسی تحویل‌اش نمی‌گیرد.

دستپخت مادربزرگ بدون اینکه کسی نگاهی به آن بیندازد، خورده می‌شود. همه ساکتند اما هر از گاهی کسی می‌خندد یا تکه‌ای می‌اندازد. مادر بزرگ دست تنها سفره را جمع می‌کند. وقتی سریال تمام می‌شود، همه بلند می‌شوند که حاضر شوند و بروند چون فردا بچه مدرسه‌ای دارند.

 جواهری در قصر حتی مهمانی‌های آخر هفته ما را هم تحت تاثیر قرار داده. نزدیک شدن به قسمت‌های پایانی این سریال، بهترین فرصت است برای رفتن به سراغ  این پدپده کم‌نظیر رسانه‌ای و تاثیرات آن بر جامعه ایرانی.

فقدان یک زبان بومی استاندارد در یک جامعة اطلاعاتی، مانع فرهنگی بزرگی در گسترش و بهره‌گیری از این فناوری در بین مردمی است که با زبان انگلیسی و یا دیگر زبان‌های فراگیر دنیا آشنایی خوبی ندارند.

در کشور ما در بسیاری از موارد نرم‌افزارهایی که به‌طور عمده توسط کاربران و برنامه‌نویسان کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، توسط زبان‌های بیگانه با آنها ارتباط برقرار می‌شود.

تنها قشر خاصی از جامعه قابلیت بهره‌گیری مناسب از این فناوری را دارند و دستاوردهای این فناوری برای عموم مردم قابل استفاده نیست.

برای همین به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین وظایف دست اندرکاران فناوری اطلاعات در کشور ما ارائه استانداردهای لازم برای زبان فارسی در نرم‌افزارها و خصوصا سیستم‌های عامل است.

با توجه به نقش با اهمیت سیستم‌عامل به عنوان نرم‌افزار پایه، بستر استفاده از رایانه، واسط کاربر و سخت‌افزار که خود ابزار اصلی فناوری اطلاعات است، لزوم بومی‌سازی و توسعه زبان فارسی در قالب یک سامانه عامل ملی برای کشور بدیهی است.

علاوه بر مسئله بومی‌‌سازی، ویژگی‌های امنیتی و اقتصادی عواملی هستند که باید در یک سیستم‌عامل به عنوان بستر فناوری اطلاعات در نظر گرفته شود. البته در این راستا استقلال نرم‌افزاری و عدم وابستگی کشور به تولیدکنندگان خارجی از دلایل لزوم توجه به وجود یک سیستم‌عامل ملی است.

دو دلیل ذکر شده در بالا، موتور اصلی راه‌انداری طرحی به‌نام طرح ملی لینوکس فارسی بود. رویکرد به سیستم‌عامل‌های متن‌باز از جمله گنو/لینوکس با توجه به در دسترس بودن کد منبع آن، امنیت بالاتر، هزینه پایین‌تر و عدم وابستگی به شرکت و کشوری خاص، به عنوان بهترین گزینه برای رسیدن به یک سیستم‌عامل آزاد برای استقلال نرم‌افزاری کشور است.

بنابراین با توجه به اینکه سیستم‌عامل ملی باید از لحاظ حقوق مادی و معنوی متعلق به هیچ کشور یا شرکتی نباشد تا علاوه بر حفظ استقلال و عزت ملی امنیت لازم را بنا به نیاز هر سازمان تامین کند، گنو/لینوکس به عنوان یک کاندیدای بی‌رقیب برای نیل به این هدف برگزیده شد.

«اما داشتن یک سیستم‌عامل ملی متن‌باز، به تنهایی همه اهداف و به‌خصوص هدف اول را که بومی‌سازی فناوری اطلاعات است را تامین نمی‌کند. بلکه لازم است که در کنار سیستم‌عامل ملی، نرم‌افزارهای دیگر و مخصوصا نرم‌افزارهایی که کاربردهای اساسی و عمومی‌دارند هم با زبان فارسی سازگار شوند.» بهروز عبادی، مدیر روابط عمومی‌طرح ملی نرم‌افزارهای آزاد- متن‌باز، استدلال فوق را برای تغییر نام این طرح از «لینوکس فارسی» به « نرم‌افزارهای آزاد- متن‌باز» بیان می‌کند.

پیشنهاد فارسی‌سازی گنو/لینوکس در قالب یک طرح پژوهشی در سال 97 توسط مرکز تحقیقاتی «فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف» به شورای عالی انفورماتیک ارائه شد و فعالیت اجرایی طرح از بهمن ماه سال 18‌ با هدف به‌وجودآوردن بستر یک سیستم‌عامل ملی بر مبنای سیستم‌عامل گنو/لینوکس آغاز شد.

آقای عبادی در این مورد می‌گوید: «در این طرح سه رکن اساسی وجود دارد: مرکز تحقیقات مخابرات ایران در جایگاه دولت به عنوان کارفرمای طرح. که البته تا آخر سال 48کارفرمایی طرح به عهده شورای عالی انفورماتیک و شورای عالی اطلاع‌رسانی بود. و دوم مرکز تحقیقاتی فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف در جایگاه دانشگاه به عنوان مدیریت، راهبری و نظارت فنی بر طرح و سوم شرکت‌های انفورماتیکی فعال در زمینه گنو/لینوکس در جایگاه بخش خصوصی به عنوان مجریان پروژه‌.» از مهم‌ترین شرکت‌های فعال در این طرح می‌توان  از «فارسی وب شریف» و «پارسیکس» نام برد.

به گفته عبادی، «طرح ملی» به عنوان ارگانی که هماهنگی‌های لازم در این طرح را انجام می‌دهد، بستری لازم را فراهم آورده که این شرکت‌ها بتوانند ضمن استفاده از خروجی‌ها و داده‌های طرح ملی، نرم‌افزارهای متن‌باز خود از جمله لینوکس را هرچه بهتر ارائه دهند.
با توجه به حجم فعالیت‌های انجام شده، نسخه لینوکس فارسی در حال حاضر آماده و بهره‌برداری از آن با پشتیبانی شرکت‌های داخلی ممکن است. با توجه به پیشرفت 09درصد طرح، تولید و ارائه یک نسخه گنو/لینوکس فارسی برای اکثر شرکت‌های بخش خصوصی هم با استفاده از نتایج این طرح امکان‌پذیر است.

بنابه گفته عبادی، در حال حاضر، امکان دسترسی عموم به خروجی‌های طرح، بین‌المللی‌سازی خروجی پروژه‌ها و فعالیت‌های ترویجی انجام گرفته حداقل۶ توزیع از لینوکس فارسی در داخل کشور (شبدیکس، فارلیکس، پارسیکس، کارآمد، شریف لینوکس و لرنوکس) توسط شرکت‌های خصوصی مانند داده‌پردازی و گروه‌های فعال تولید شده و قابل استفاده است.

اما مدیر روابط عمومی‌طرح ملی در پاسخ به این سوال که «چرا با گذشت بیش از  چند  سال  از شروع پروژه و خروجی‌های ملموس طرح، هنوز نتایج عملی آن در جامعه (حتی در کاربردهای دولتی) مشاهده نمی‌شود؟» گفت: «اول اینکه هر پروژه باید در چارچوب اهداف و حوزه عملکرد آن با ملاحظه هزینه انجام شده مورد ارزیابی قرار بگیرد. هدف عمده طرح که رفع پایه‌ای مشکلات زبان فارسی در نرم‌افزارهای پرکاربرد با بهره‌گیری از تمامی افراد و گروه‌های علاقه‌مند و خبره بوده است. بر این اساس برنامه مدونی تهیه شده است که خروجی‌های آن در قالب توزیع‌های لینوکس فارسی به شکل تجاری یا غیرتجاری در اختیار عموم قرار گرفته است. اما علی‌رغم رسیدن به اهداف اولیه مورد نظر در بخش فنی، دولت در بخش سیاست‌گذاری، تدوین برنامه راهبردی توسعه متن‌باز و تهیه دستورالعمل‌ها و چارچوب‌های تشویقی برای آموزش و مهاجرت هیچ گونه اقدام جدی انجام نداده است.»

اما جالب است بدانید که چنین طرح عظیمی‌با هزینه اندکی انجام گرفته که همین امر ظرفیت عظیم فناوری اطلاعات را برای سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد. برآورد کلی هزینه مورد نیاز انجام پروژه‌ها در حدود یک میلیارد تومان است که با توجه به اهداف، اهمیت و نتیجه آن در مقایسه با دیگر طرحهای ملی مبلغ کمینه و معقولی است که در مقایسه با دیگر طرح‌های ملی علی‌رغم حمایت معنوی زیاد از لحاظ تخصیص اعتبار مورد کم توجهی قرار گرفته است.

در رابطه با میزان صرفه‌جویی گنو/لینوکس نسبت به ویندوز با یک تقریب ساده می‌توان هزینه‌های استفاده از سیستم‌عامل ویندوز نسخه خانگی (که ارزان‌ترین نسخه است) به همراه یک سری نرم‌افزارهای کاربردی مانند مجموعه آفیس و بقیه ملزومات آن (مانند یک برنامه ویروس‌کش، یک برنامه طراحی و...) حداقل رقمی در حدود 0001دلار برای هر کامپیوتر خواهد شد.

حال با روند رو به رشد فناوری اطلاعات و تعداد فعلی کامپیوتر که همگی نیاز به سیستم‌عامل و تعدادی از برنامه‌های عمومی دارند، پس از عضویت ایران در  سازمان تجارت جهانی که ملزوماتی از قبیل مالکیت معنوی در آن لحاظ شده‌است، در آینده نزدیک درصد قابل توجهی از درآمدهای کشور صرف خرید نرم‌افزار خواهد شد!

همه موارد بالا لزوم چنین طرح ملی را به خوبی بیان می‌کند. امیدواریم که در آینده نزدیک، شاهد تاثیرگذاری نتایج کار گروه‌های مختلف مشغول در این طرح؛ در سطح جامعه و به‌خصوص کاربران خانگی باشیم.

نرم‌افزارهای متن باز

برای جایگزینی نرم‌افزاری مثل آفیس چندین نرم‌افزار آزاد مشابه تحت گنو/لینوکس مانند Openoffice و Koffice، وجود دارد. کاربران اینترنت اکسپلورر، برای کار با اینترنت می‌توانند از فایرفاکس، موزیلا و چندین نرم‌افزار دیگر استفاده کنند.

برای افرادی که از Outlook Express استفاده می‌کنند نرم‌افزار Thunderbird, Kmail یا Evolution که از لحاظ امنیتی نیز قابلیت‌های بالایی دارند توصیه می‌شود.‌ در مجموع، تعداد نرم‌افزارهای آزاد تحت گنو/لینوکس بیش از صد‌هزار مورد است که در مقایسه با نرم‌افزارهای تحت ویندوز از تنوع بیشتری برخوردار است.

حتی استفاده از بستر برنامه‌نویسیNET. نیز در محیط گنو/لینوکس توسط نرم‌افزار مونو (mono) فراهم شده و برنامه‌نویسان تحت ویندوز می‌توانند برنامه‌های #C خود را در محیط گنو/لینوکس تولید و اجرا نمایند.

امروزه نرم‌افزارهای تشخیص فرمان‌های صوتی به صورتی محدود در انواع کامپیوترها و به‌خصوص روی گوشی‌های موبایل نصب شده است.

با کمک این تکنولوژی ارتباط انسان با کامپیوتر بسیار راحت‌تر و سریع‌تر شده‌است و به‌زودی آرزوی بشر در برقراری ارتباط گفتاری با ماشین‌ها تحقق خواهد یافت.

تایپ کامپیوتری هم از جمله کارهای متداول و وقت‌گیر برای کاربرهای عادی و پیشرفته کامپیوتر است؛ به ویژه که این مسئله برای کاربرانی که به هر دلیل مایل به استفاده از صفحه کلید نیستند، کاری خسته‌کننده است و استفاده از قابلیت تشخیص خودکار گفتار توسط کامپیوتر باعث سهولت و صرفه‌جویی در زمان تایپ می‌شود.

تلاش گروه‌های تحقیقاتی و شرکت‌های خارجی برای دستیابی به تکنولوژی تشخیص گفتار به عنوان یکی از تکنولوژی‌های سطح اول دنیا، به چندین دهه می‌رسد، ولی به دلیل پیچیدگی موجود در گفتار انسان هنوز رسیدن به دقت صددرصد امکان‌پذیر نشده است.

نخستین نرم‌افزار فارسی

در کشورمان نیز فعالیت‌هایی در زمینه طراحی و ساخت نرم‌افزارهای تشخیص گفتار به زبان فارسی آغاز شده‌است.

در این راستا گروهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف از سال 82 اقدام به تهیه موتور تشخیص گفتار پیوسته فارسی کرده‌اند.  برای بالا بردن دقت این نرم‌افزار در تشخیص گفتار فارسی، از مدل‌های آماری و همچنین مدل‌های دستوری زبان استفاده شده است.

ارایی این سامانه که «نویسا» نام دارد، در شرایط آزمایشگاهی و محیط آرام و بدون نویز قابل قبول است، اما زمانی که از آن در عمل و در شرایط عادی مانند داخل اداره، استفاده می‌شود، کارایی سامانه افت شدیدی دارد.

برای جبران این مسئله از راه‌حل‌هایی جهت مقاوم‌سازی سامانه به تغییرات موجود در شرایط آکوستیکی محیط و تغییرات موجود بین گوینده‌های مختلف استفاده شده است، به گونه‌ای که سامانه موجود که مستقل از گوینده و با واژگان بزرگ است، با بهره‌گیری از بهترین روش‌های مقاوم‌سازی می‌تواند خود را با شرایط محیطی جدید و صدای گوینده تطبیق دهد. 

این مسئله سامانه جاری را به نمونه‌ای موفق و کاربردی در مقایسه با انواع خارجی مشابه کرده است.

به‌این ترتیب، نسخه جاری این سامانه دارای دقت تشخیص 95درصد در محیط اداری، قابلیت استفاده در همه ویرایشگرها یا قسمت‌هایی که امکان تایپ فارسی دارند، نظیر word و notepad، دایره واژگان 20 هزار کلمه‌ای و همچنین قابلیت تغییر آن برای کاربری‌های خاص (پزشکان، وکلا و ....) است. این نرم‌افزار در عین حال می‌تواند با شرایط محیطی و صدای گوینده نیز انطباق پیدا کند.

سامانه تایپ گفتاری (دیکته) نویسا بر مبنای موتور شناسایی گفتار پیوسته عصر گویش طراحی شده است. این سامانه، اولین سامانه تشخیص گفتار تجاری زبان فارسی است که قادر به تشخیص گفتار پیوسته با واژگان بزرگ و به صورت مستقل از گوینده است.

کاربران می‌تواند از این نرم‌افزار در هر ویرایشگری در محیط ویندوز استفاده کند. این نرم‌افزار سرعت تایپ متون را افزایش می‌دهد و برای کاربران، معلولان نابینا و ناشنوا امکان کاربری راحت‌تر از کامپیوتر و تجهیزات الکترونیکی را فراهم می‌کند.

مزیت‌های تایپ گفتاری

مزیت‌های استفاده از این نوع سامانه‌های تایپ گفتاری عبارتند از: صرفه‌جویی در زمان، کاهش هزینه، افزایش سرعت تایپ و ورود اطلاعات، حفظ امنیت اطلاعات در هنگام ورود داده‌ها، قابلیت استفاده در بسیاری از سامانه‌ها (مستندسازی، ترجمه گفتاری و ...) و جلوگیری از اشتباهات تایپی.

3روش از تکنیکهای به کار گرفته شده در این سامانه تشخیص گفتار، به عنوان اختراع در اداره ثبت ایران شناخته شده است:

1 - مدل گرامری همه منظوره برای زبان فارسی بر پایه مدل GPSG(با کاربرد در موتور بازشناسی گفتار پیوسته مستقل از گوینده با دادگان بزرگ زبان فارسی نویسا)
2 - ارائه روشی جدید برای تشخیص کلمات خارج از واژگان (با کاربرد در موتور بازشناسی گفتار پیوسته مستقل از گوینده با دادگان بزرگ زبان فارسی نویسا)
 3 - روش PC-PMC برای مقاوم سازی سامانه‌های بازشناسی گفتار به نویز (با کاربرد در موتور بازشناسی گفتار پیوسته مستقل از گوینده با دادگان بزرگ زبان فارسی نویسا).

عمده تلاش این گروه روی مدل‌سازی آکوستیگی گفتار برای تشخیص خودکار آن، بهبود کارایی سامانه‌های تشخیص خودکار گفتار در شرایط محیط واقعی و در حضور نویز، استخراج و بکارگیری اطلاعات زبانی در سامانه‌های موجود و بکارگیری روش‌های پردازشی موجود، به‌ویژه روش‌های تشخیص خودکار روی کامپیوترهای با توان و مصرف محدود مانند موبایل ها و PDAهاست.

فرمان صوتی فارسی

ارتباط کلامی با کامپیوتر تنها محدود به تایپ یا کارهایی از این قبیل نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین کاربردهای چنین سامانه‌هایی، همان فرمان‌های صوتی هستند که به صورت محدود در کامپیوترها و موبایل‌ها به‌کار می‌روند.

در این زمینه نیزمحققان ایرانی  دستاورهایی موفق  داشته‌اند که حاصل آن محصول نرم‌‌افزاری «نیوشا» است که با قابلیت تشخیص اعداد و فرامین صوتی از پشت تلفن، سامانه IVR مبتنی بر گفتار بانک‌ها، اطلاع‌رسانی برای سازمان‌ها، کارآیی بالای 96 درصد و مستقل از گوینده و همچنین قابلیت اضافه‌شدن به عنوان یک واحد مجزا به سامانه‌های تلفنی موجود عرضه شده است.

نویسا و نیوشا قابلیت ترکیب نیز دارند که با استفاده از این کارآیی جدید می‌توان به شماره‌گیری و SMS صوتی، مترجم صوتی گفتار به گفتار، اجرای برنامه‌های کاربردی با گفتار و ... دست یافت.

با استفاده از این نرم‌افزارها و ترکیب آن در سامانه‌های مخابراتی، کاربر با ساده‌ترین وسیله ارتباطی یعنی «گفتار» نیاز خود را مطرح کرده و اپراتور به صورت هوشمند با استفاده از تشخیص گفتار تلفنی و پردازش این گفتار، ارتباط وی را با دستگاه، سرویس یا فرد پاسخگو برقرار می‌کند.

این در حالی است که در شرایط فعلی تکنولوژی مورد استفاده در سامانه مخابراتی کشور به گونه‌ای است که یک اپراتور از کاربر می‌خواهد برای دسترسی به یک فرد یا سرویس خاص، کلیدی مشخص را فشار دهد که این کار بدون توجه به وقت، حقوق، اضطرار و ابهام ذهنی کاربر انجام می‌شود؛ یعنی شخص مجبور است برای انجام یک کار ساده چندین دستور متوالی را انجام دهد.

اما یکی از دغدغه‌های طراحان این سامانه‌های نرم‌افزاری «کپی‌رایت» است. به‌رغم اینکه طراحی نرم‌افزاری که بتواند صحبت افراد را در لحظه تایپ کند، یکی از آرزوهای دیرین و نیاز همیشگی کاربران کامپیوتر بوده است، و از سوی دیگر ارایه این نرم‌افزارها نیز مستلزم صرف هزینه، وقت و انرژی فراوان است، اما همچنان حقوق معنوی این نرم‌افزارها تضمین نشده و به راحتی حاصل تلاش یک گروه توسط سودجویان به تاراج می‌رود.

تیم مجری این نرم‌افزارها از فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی ارشد و دکترای هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف هستند و از این‌رو بیش‌تر تمرکز گروه بر کار پژوهشی و علمی است. با این حال، محققان نمی‌توانند هزینه‌ها را از جیب خود بپردازند.

اغلب سودجویان گرانی محصول را بهانه می‌کنند و این در حالی است که اگر تولیدکنندگان محتوای دیجیتال مورد حمایت واقع شوند قطعا قیمت تمام شده این محصولات پایین‌تر خواهد بود.

این فناوری در سومین نشست بین المللی تبادل فناوری در حوزه مخابرات در پارک فناوری پردیس با حضور وزیر ارتباطات از میان طرح های ارائه شده به مقام سومی فناوری برتر سال دست یافت.

البته شاید بسیاری از کاربران ایرانی تاکنون واژه فیشینگ را نشنیده باشند. شاید لزومی هم نداشته است، چون در ایران کاربران بسیار کمی از سامانه‌های پرداخت الکترونیکی استفاده می‌کنند.

وقتی که خدمات الکترونیکی بانک‌ها بسیار کم است یا اینکه بیش از 90 درصد کاربران از اینترنت با سرعت‌های بسیار کم استفاده می‌کنند که نمی‌تواند پاسخگوی مبادلات الکترونیکی باشد و سایت‌های مربوطه سرعت ارتباط پایین را برای کاربران به رسمیت نمی‌شناسند دیگر چه انتظاری می‌توان داشت.

ولی باید این خبر را از زاویه دیگری هم دید. همآن‌گونه که در تبلیغات بانک‌ها دیده می‌شود (که همگی به قول خودشان برترین سامانه‌های الکترونیکی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند)، اخیراً سامانه‌های ارتباطات الکترونیکی کاربران با بانک‌ها در حال ازدیاد است و به همین خاطر هموطنان باید از مقوله‌ای به نام فیشینگ کاملاً مطلع باشند تا در ابتدای لذت بردن از سهولت کار با سامانه‌های الکترونیکی بانک‌ها، خسارت نبینند.

واژه فیشینگ (به معنی حقه بازی) از طریق ارسال ایمیل‌های فریبنده و برپا کردن سایت‌های قلابی به منظور ربودن اطلاعات با ارزش کاربران مانند رمز عبور، شماره کارت اعتباری و مشخصات فردی است.

میزان حملات فیشینگ روز به روز در حال افزایش است، به گونه‌ای که  آمار جمع‌آوری شده توسط یک گروه تحقیقاتی نشان می‌دهد تعداد حملات فیشینگ در نوامبر سال  ۲۰۰۶در مقایسه با نوامبر سال  ۲۰۰۵بیش از  ۷۰۰درصد افزایش یافته است.

در همین راستا Yahoo و eBay در مبارزه با حملات فیشینگ در حال ارائه فناوری جدیدی هستند که ایمیل‌های جعلی را که به امضای eBay و PayPal برای کاربران ارسال می‌شود، مسدود می‌کند.

eBay و PayPal بخشی از این شرکت برای پرداخت‌های روی وب، سامانه‌های انفورماتیکی خود را برای فعال کردن یک استاندارد فناوری جدید با عنوان DomainKeys (کلیدهای دامنه) که Yahoo مخترع آن است به روز کرده‌اند.

این فناوری به Yahoo این امکان را می‌دهد که مانع ورود ایمیل‌های ناخواسته (هرزنامه) مظنون به حملات فیشینگ یا حملات انفورماتیکی دیگر به صندوق پست الکترونیکی کاربران خود شود.

اما یک خبر جالب توجه دیگر که خبرگزاری مهر آن‌را روی خروجی فرستاده بود، ارائه نرم افزار مشابه گوگل ارث برای بدن انسان از سوی IBM بود. پزشکان با استفاده از این نرم افزار که Asme (ماشین نقشه کش سمبلیک و اتوماتیک) نام دارد، می‌توانند تنها با یک کلیک ساده ماوس روی بخش خاصی از بدن بیمار، پرونده وضعیت بالینی وی را ارائه کرده و اطلاعات مورد نظر خود را ردیابی کند.

این خبر بسیار جالب است ولی نکته بسیار ظریفی دارد که باید به آن توجه کرد. بسیاری از شرکت‌ها هنگامی که یک محصول جدید ارائه می‌د هند از شیوه‌های متفاوتی برای اطلاع رسانی استفاده می‌کنند که یکی از شایع‌ترین آن‌ها قرار دادن نام آن محصول در کنار نام یک محصول بسیار پرطرفدار و معروف جهان است تا تأثیر تبلیغاتشان دوچندان شود.

کارکرد نرم افزار گوگل ارث و Asme از زمین تا آسمان با هم فرق دارد. گوگل ارث را چندین ماهواره پشتیبانی می‌کنند در حالی که Asme احتیاجی به ماهواره ندارد و از آن مهم‌تر کاربران Asme باید متخصص مسائل پزشکی باشند درصورتی که تمام کاربران اینترنتی می‌توانند از گوگل ارث استفاده کنند.

اینجاست که دلیل استفاده از نام گوگل ارث را در مقابل نام Asme متوجه می‌شویم.

 این شاید واضح‌ترین تعریفی باشد که تا به حال در مورد اعتیاد ارائه شده که به همین خاطر به محض شنیدن نام اعتیاد ما از ترس به خود می‌لرزیم و آرزوی دور بودنش از خانواده‌ها را می‌کنیم. اما بد نیست بدانیم از لحاظ علمی چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد که اعتیاد خودنمایی می‌کند. شاید با دانستن آن بتوانیم از بروز آن جلوگیری کنیم.

اعتیاد چیست؟
در مورد اعتیاد سوالات بسیاری در ذهن‌ها وجود دارد و هنوز اینکه مصرف بعضی از قرص‌ها می‌توانند در بدن اعتیاد ایجاد کنند یا خیر جای سئوال دارد و محققان در مورد این موضوع که یکی از بزرگترین معضلات جوامع است در حال تحقیق هستند.

 آنچه که در طی سالیان سال کشف شده است آن است که اعتیاد تنها به مواد خاص نیست بلکه تکرار هر آنچه که ضروری نیست می‌تواند در بدن فرد تبدیل به اعتیاد شود. مانند اعتیاد به پرخوری و در پی آن چاقی، سیگار کشیدن و یا حتی استفاده از اینترنت.

اعتقاد اولیه در سالیان سال قبل در مورد مصرف الکل و مواد مخدر آن بود که استفاده از این مواد می‌تواند در بدن عادتی بوجود آورد که ترک آن سخت است. اما بعدها مشخص شد که اعتیاد بخشی از شخصیت فرد می‌شود.

 به این معنا که وقتی فرد از آن استفاد نکند دچار مشکلات روحی و جسمی می‌شود و نمی‌تواند درست عمل کند و ماده کم‌کم تبدیل به بخشی از زندگی می‌شود که زجر آور است. دقیقا مثل بیماری‌های لاعلاج.

اینکه برخی از مواد تاثیر مستقیم روی مغز می‌گذارند کاملا مشخص است و سالهاست که به اثبات رسیده است. تاثیر این مواد این طور است که مصرف کننده مدام می‌خواهد که بار دیگر آنها را امتحان کند و این مصرف مدام ادامه می‌یابد.

اعتیاد یک بیماری مغزی
ما به همان دلیل به ماده‌ای معتاد می‌شویم که از آن برای اولین بار استفاده می‌کنیم. دلیل آن مطمئنا لذتی است که از استفاده از آن برده‌ایم. بسیاری از افراد مواد مخدر را تنها یک بار تجربه کرده‌اند و دیگر به طرف آنها نرفته‌اند اما تمامی آنها احتمال معتاد شدن را با خود داشته‌اند.

آخرین تحقیقات علمی اعتیاد را یک بیماری مغزی خوانده است. هنگام مصرف مواد و یا هر کاری که لذت بسیاری در ما می‌آفریند مغرماده ای به نام "دوپامین" را از خود آزاد می‌کند. این ماده دقیقا همانی است که باعث لذت بردن ما می‌شود که هر چه مقدار مصرف ما از مواد لذت بخش بیشتر باشد این ماده بیشتر ترشح می‌شود و در نهایت هم می‌تواند "اور دوز" یا شوک ناشی از مصرف را سبب شود که بسیاری اوقات کشنده است.

تاثیر "دوپامین" در مغز است که سبب می‌شود ما به مصرف دوباره ماده کشیده شویم. حتی اگر این لذت، ورزش کردن و یا خوردن غذا باشد ممکن است احساس اشتیاق برای مصرف مجدد در ما بوجود آید.

ترشح بیش از حد "دوپامین" اختلالی در مغز بوجود می‌آورد که برای رفع آن مغز مجبور به تحرک بیشتر است که به همین خاطر موادی را بیش از حد ترشح می‌کند که حالات مختلف رفتاری عجیب و حتی افسردگی در فرد مصرف کننده بوجود می‌‌آورند.

در طول زمان و مصرف بیش از حد، مغز دیگر به اندازه قبل "دوپامین" را ترشح نمی‌کند و به همین خاطر لذت مصرف پائین می‌آید. وقتی مصرف بیشتر شود کم‌کم ماده کنترل مغز را به دست می‌گیرد و آنگاه است که دیگر رفتارهای فرد کاملا غیر عادی می‌شود.

علائم اعتیاد:

علائم فیزیکی: فرد معتاد قبل یا بعد از مصرف به شدت عرق می‌کند. دستانش می‌لرزد و اختلال در خواب پیدا می‌کند. بسیاری از معتادان حالات اضطراب شدید را تجربه می‌کنند و تا زمانی که ماده را مصرف نکنند در همین حال باقی می‌مانند.

علائم رفتاری: بسیاری از معتادان تجربه‌های بسیاری برای ترک مواد داشته‌اند. مصرف مواد کم‌کم سبب می‌شود فرد نسبت به گذشته‌اش وقت بیشتری را برای مصرف مواد بگذارد. هیچکدام از لذاتی که قبل از اعتیاد در فرد وجود داشته دیگر جذابیتی ندارند و فرد با اینکه می‌داند مصرف مواد به شدت به او ضرر خواهد زد باز هم به مصرف آن ادامه می‌دهد.

نظریه‌های جدید:

اعتیاد از چندین منظر مورد بررسی قرار گرفته است و برخی محققان معتقدند که زمینه معتاد شدن در افراد متفاوت است و به طور مثال ژنتیک و فشارهای روحی از جمله اضطراب و استرس‌ها تمایل به اعتیاد را بیشتر می‌کند.

کسی که دچار افسردگی است ممکن است برای از بین بردن احساس بدی که نسبت به خودش داد به مصرف بی رویه مواد الکی یا مخدر رو آورد و به سرعت به آنها معتاد شود.

چند ماده مخدری که بیشترین آمار مصرف را دارند از قرار زیرند:

1- متامفتامین: استفاده از این ماده رفتارهای بسیار عجیبی را در پی خواهد داشت. اثر این ماده روی مغز تا حدی است که فرد پس از مدت زیاد مصرف حتی ممکن است 50 درصد سلولهای زنده مغزش را کم کار کند . این ماده از سال 2001 در بازارها دیده شده است.

2-  داروهای مسکن. مصرف داروهای ضد درد که حاوی مخدر است رشد بی رویه مصرف در کشورهای اورپایی و آمریکایی را داشته است که اعتیاد به آنها بسیار بالاست.

3- هروئین: سال 2005 حدود 2.4 درصد مردم آمریکا ادعا کردند که حتی یک بار هم که شده مصرف هروئین را تجربه کرده‌اند. ترک هروئین بسیار درد آور است و باید به طور مرتب مصرف شود. مرگ برای معتادان به این ماده بسیار زیاد است.

4- الکل: اشکالاتی که اعتیاد به الکل در افراد به وجود می آورد از هروئین هم بیشتر است و اثرات مخرب روی مغز بر اثر این ماده چنان زیاد است که به مرور فرد کاملا اختیارش از دست می‌دهد.

5- این فقط مواد نیستند که در فرد اعتیاد به وجود می آوردند. امروزه اعتیاد به خوردن غذا 2 درصد مردم آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است و بسیاری از افراد در کشورهای غربی به قمار بازی کردن اعتیاد پیدا کرده‌اند.

مبارزه با اعتیاد:
 محققان با در نظر گرفتن عوامل ژنتیکی در افراد در تلاشند تا احتمال اعتیاد را پائین بیاوردند. گرچه هنوز گفته نشده است که برای اعتیاد یک ژن مخصوص وجود دارد اما آنچه اثبات شده آن است که کار چند ژن با یکدیگر در بدن افراد می‌تواند احتمال اعتیاد را بالا ببرد.

"متادون" سالهاست که برای درمان اعتیاد به هروئین استفاده می‌شود  و می‌تواند حالات روحی و جسمی معتاد به هروئین را کم کم التیام بخشد.

"نالمفن" در حال آزمایش روی افراد معتاد به الکل است اما آنچه ثابت شده آن است که روی افراد معتاد به قمار بازی اثر مثبت گذاشته است.

فاکتور دیگری که امروزه در نظر گرفته می‌شود حالت روحی افراد است. اگر احساس افسردگی و حالات بد روحی کم شود ، تعداد افراد مبتلا به اعتیاد هم کم خواهد شد.

بنابراین کار کردن روی افرادی که مستعد افسردگی و یا دچار آن هستند می‌تواند از اعتیاد آنها جلوگیری کند.

هیچ تأمّل کرده‌ای چرا از حدود هزار و چهار صد سال پیش، همه ساله امّت رسول‌الله همپای اشک و آه بر حال زارِ خویش در لیالی مبارکه قدر، بر مظلومیت علی نیز گریسته و تا برپایی رستاخیز اعظم نیز خواهد گریست؟

به‌راستی! آیا می‌توان گره خوردنِ شب‌های احتمالی قدر _ یعنی نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم _ را با علی علیه‌السلام تصادفی دانست؟ و آیا می‌توان پذیرفت که بر اساس یک صُدفه، شب نوزدهم، شب ضربت خوردن علی(ع) و شب بیست و یکم، شب شهادت آن حضرت و شب بیست وسوّم، شب سوّم قتل آن امام معصوم قرار گرفته است؟!

پاسخ آن، پر واضح است چرا که؛ دوست و دشمن، خوب می‌دانند علی بن ابی طالب علیه‌السلام که بود و چه کرد؟! او در تمامی خصلت‌های بشری بی‌همتا بود و سجایای اخلاقی و شیوه‌های رفتاری او در حوزه مسائل فردی و اجتماعی، درس‌آموز تاریخ بود. در عدالت‌گستری، از ستم به موری نیز دریغ می ورزید. در عبادت و راز و نیاز با پروردگار، هنوز نخلستان‌های شهر کوفه، طنین مناجات شبانه او را به خاطر دارد. در یتیم‌نوازی، کوچه پس‌کوچه‌های شهر کوفه، بهترین شاهد صدق گام‌های کوتاه و آرام او در نقش مردی ناشناس است.

در شجاعت، هنوز دلاوری و قاطعیتش، آویزه گوش مجرمان و متجاوزان به حقوق امّت است، و در فصاحت و بلاغت هنوز خطبه‌های نهج‌البلاغه‌اش بی‌بدیل و منحصر به فرد است. بی‌شک؛ حقِّ بزرگ‌مردی همچون او را جز گره خوردن ولادت وی با خانه خدا و شهادت وی با شب قدر _  که در بزرگترین شب سال و در ارزشمندترین ماه سال قرار گرفته _ ادا نخواهد کرد. شایسته عدالت‌مردی همچون اوست که مؤمنان در فراق او در شب قدر، پا به پای گریه و ناله بر مصائب و خطاهای خویش، بگریند.

به هر تقدیر، آنچه اتفاق افتاده، تقارن هر سه شب _ که احتمال قدر بودنِ آنها از دیگر شبهای سال بیشتر است_ با مناسبت‌هایی حول محور علی بن ابیطالب، می‌باشد.
از پیامبر گرامی اسلام(ص) بشنویم که در بیانی می‌فرمایند: «برتری علی بن ابی‌طالب بر این امّت، همانند برتری ماه مبارک رمضان بر دیگر ماههاست. برتری علی بن ابی طالب بر این امّت، همچون فضیلت شب قدر بر دیگر شبهای سال است.

برتری علی بن ابی طالب بر این امت، مانند برتری شب جمعه بر سایر شبهای هفته است. پس خوشا به حال کسی که به او ایمان آورد و ولایتش را تصدیق کند، و وای بر کسی که منکر وی و حقانیت وی گردد. بر خداست که چنین کسی را از شفاعت پیامبرش(ص) در روز قیامت، محروم گرداند.»

آری! اگر او برترینِ امّت است، حقّ اوست که در برترین شب و برترین ماه سال به شهادت نائل آید. همین پیوند، موجب گشته تا همه ساله، روزه‌داران در شبهای قدر، به یاد عدالت، شجاعت و مردانگی وی بوده و از حیات نورانی و تابناک او درس گرفته، شاید که در روش‌های فردی و منش‌های اجتماعی‌شان تجدیدنظر کنند.